सरकारी कर्मचाऱ्यांचा महागाई भत्ता 3% ने वाढला; थकबाकी (Arrears) आणि वाढीव पगार कॅल्क्युलेटर जाणून घ्या

DA Hike Central Government Employees: केंद्रीय कर्मचारी व पेन्शनधारकांसाठी केंद्र सरकारकडून एक मोठा निर्णय घेण्यात आला आहे. सरकारने महागाई भत्त्यात (Dearness Allowance – DA) आणि महागाई सवलतीत (Dearness Relief – DR) तब्बल ३ टक्क्यांची वाढ जाहीर केली आहे. यामुळे महागाई भत्ता ५५% वरून थेट ५८% झाला आहे. ही वाढ १ जुलै २०२५ पासून पूर्वलक्षी प्रभावाने (retrospective effect) लागू होणार आहे.

दसरा-दिवाळीची मोठी भेट

देशातील लाखो कर्मचाऱ्यांसाठी आणि पेन्शनधारकांसाठी यंदाचा सणासुदीचा काळ खऱ्या अर्थाने खास ठरणार आहे. कारण, दसऱ्यापूर्वीच ऑक्टोबर महिन्यातील पगारासोबत कर्मचाऱ्यांना जुलै, ऑगस्ट आणि सप्टेंबर या तीन महिन्यांची थकबाकी (arrears) मिळणार आहे. त्यामुळे कर्मचाऱ्यांना एकावेळी वाढीव पगारासोबत ३ महिन्यांचा अतिरिक्त फायदा मिळणार आहे.

किती झाली वाढ?

सरकारच्या या निर्णयामुळे महागाई भत्ता ५५% वरून ५८% इतका वाढला आहे.

उदाहरणार्थ :
जर एखाद्या कर्मचाऱ्याचे मूळ वेतन (Basic Pay) ₹६०,००० असेल, तर –

आधी ५५% DA = ₹३३,०००
आता ५८% DA = ₹३४,८००

म्हणजेच, कर्मचाऱ्याच्या मासिक पगारात थेट ₹१,८०० ची वाढ होईल.
याशिवाय, जुलै-ऑगस्ट-सप्टेंबर या ३ महिन्यांची थकबाकी मिळून ऑक्टोबरमध्येच ₹५,४०० अतिरिक्त रक्कम मिळेल.

१.१५ कोटी लोकांना थेट फायदा

केंद्रीय मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, या निर्णयाचा फायदा सुमारे ४८ लाख केंद्रीय कर्मचारी आणि ६८ लाख पेन्शनधारकांना, म्हणजेच एकूण १.१५ कोटी लाभार्थ्यांना होणार आहे. सणासुदीच्या काळात घरगुती बजेट सांभाळताना ही वाढ कर्मचाऱ्यांसाठी मोठा दिलासा ठरणार आहे. मात्र, या वाढीमुळे सरकारवर वार्षिक जवळपास ₹१०,०८४ कोटींचा आर्थिक बोजा पडणार आहे.

पगारवाढीमागचं गणित

महागाई भत्ता हा थेट कर्मचाऱ्यांच्या मूळ वेतनावर आधारित असतो. त्यामुळे कोणाचं बेसिक पगार जास्त, तर त्याला मिळणारा डीए (DA) देखील जास्त असतो. ही वाढ महागाईच्या बदलत्या दरानुसार निश्चित केली जाते आणि कर्मचारी तसेच पेन्शनधारकांच्या जीवनमानाचा खर्च भागविण्यासाठी महत्त्वाची ठरते.

वर्षातून दोनदा वाढ होते DA-DR मध्ये

महागाई भत्ता (DA) आणि महागाई सवलत (DR) यांची वाढ वर्षातून दोनदा केली जाते – जानेवारी व जुलै महिन्यात. ही वाढ ग्राहक किंमत निर्देशांक (CPI-IW) वर आधारित असते. २०२५ च्या सुरुवातीला (१ जानेवारीपासून) केंद्र सरकारने २% वाढ दिली होती, ज्यामुळे DA ५३% वरून ५५% झाला होता. आता जुलैपासून आणखी ३% वाढ मिळाल्यामुळे DA ५८% वर पोहोचला आहे.

कर्मचाऱ्यांसाठी मोठा दिलासा

महागाई वाढत असताना कर्मचाऱ्यांच्या खर्चाचा ताळमेळ बसवण्यासाठी ही वाढ अत्यंत महत्त्वाची आहे. या निर्णयामुळे कर्मचारी व पेन्शनधारकांना सणासुदीच्या खरेदीसाठी, घरखर्चासाठी आणि बचतीसाठी अधिक निधी उपलब्ध होणार आहे. त्यामुळे यंदाची दिवाळी सरकारी कर्मचाऱ्यांसाठी खऱ्या अर्थाने खास ठरणार आहे.