Karj mafi: शेतकरी हा देशाचा किनारा आहे. शेतीच्या उत्पादनावर देशाची अर्थव्यवस्था अवलंबून असते. परंतु, अनेकदा शेतकरी हवामानाच्या अनिश्चिततेमुळे व इतर कारणांमुळे अडचणीत सापडतो. दुष्काळ, अतिवृष्टी, अवकाळी पाऊस किंवा पिकांवरील किडीं-रोगांमुळे शेतकऱ्याचे नुकसान होते. अशावेळी शेतकऱ्याकडे कर्जाचा बोजा असल्यामुळे त्याला आर्थिक संकटाला सामोरे जावे लागते. अशा परिस्थितीत कर्जमाफी ही शेतकऱ्यांसाठी दिलासा देणारी उपाययोजना ठरते.
झारखंड सरकारची घोषणा:
नुकतीच झारखंड सरकारने शेतकऱ्यांना दिलासा देण्याचा निर्णय घेतला आहे. उपमुख्यमंत्री हेमंत सोरेन यांच्या नेतृत्वाखाली सरकारने शेतकऱ्यांच्या दोन लाख रुपयांपर्यंतच्या कर्जाची रक्कम माफ करण्याचा निर्णय घेतला आहे. यासाठी राज्य अर्थसंकल्पात 500 कोटी रुपयांची तरतूद करण्यात आली आहे. या निर्णयामुळे झारखंडमधील शेतकऱ्यांना मोठा दिलासा मिळणार आहे.
महाराष्ट्रातील परिस्थिती:
महाराष्ट्रात अनेक भागांत दुष्काळी परिस्थिती निर्माण झाली आहे. केंद्रीय पथकानेही महाराष्ट्रातील बहुतांश जिल्ह्यांमध्ये दुष्काळी परिस्थिती असल्याचे मान्य केले आहे. अशा परिस्थितीत शेतकऱ्यांना कर्जमाफी देण्याची मागणी होत आहे. राज्य सरकारने अद्याप कर्जमाफीची घोषणा केलेली नसली तरी शेतकऱ्यांना कमी व्याजदरात कर्ज, वीजपुरवठा आणि इतर सुविधा उपलब्ध करून देण्याचा प्रयत्न सुरू आहे. राज्यात 1228 शेती महामंडळे स्थापन करण्यात आली असून विविध शेतीविषयक योजना राबविण्यात येत आहेत.
लोकसभा निवडणुकांच्या पार्श्वभूमीवर कर्जमाफी:
लोकसभा निवडणुका जवळ येत असल्याने राज्य सरकारांकडून शेतकऱ्यांसाठी कर्जमाफीच्या घोषणा होण्याची शक्यता आहे. निवडणुकांच्या पार्श्वभूमीवर महाराष्ट्र सरकारकडूनही कर्जमाफीची घोषणा होऊ शकते. अशा घोषणांमुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक दिलासा मिळण्यास मदत होईल.
कर्जमाफी ही शेतकऱ्यांसाठी केवळ तात्पुरती उपाययोजना असली तरी ती शेतकऱ्यांच्या आर्थिक संकटातून मार्ग काढण्यास मदत करते. परंतु, शेती क्षेत्राची सुधारणा, शेतकऱ्यांना योग्य भाव, शेतीविषयक सुविधा यासह शेतीच्या व्यवसायिकीकरणावर भर दिला गेला पाहिजे. यासाठी सरकारच्या धोरणांबरोबरच शेतकऱ्यांनाही आपले शेतीव्यवसाय व्यवस्थित चालविण्याची गरज आहे. कर्जमाफीबरोबरच शेती क्षेत्राच्या विकासाकडे लक्ष देणे महत्त्वाचे आहे.