सोन्याच्या दरात तब्बल ₹8,455 रुपयांची घसरण, तर चांदी ₹30 हजार रुपयांनी स्वस्त
गेल्या सात दिवसांत सोन्याच्या आणि चांदीच्या किंमतींमध्ये मोठी घसरण पाहायला मिळाली आहे. सोन्याच्या दरात तब्बल ₹8,455 रुपयांची घसरण झाली असून, चांदी ₹30 हजार रुपयांनी स्वस्त झाली आहे. 17 ऑक्टोबर रोजी सोन्याचा दर ₹1,29,584 प्रति 10 ग्रॅम इतका उच्चांकावर पोहोचला होता, मात्र सध्या तो ₹1,22,419 वर आला आहे. इंडिया बुलियन अँड ज्वेलर्स असोसिएशन (IBJA) च्या माहितीनुसार, 24 ऑक्टोबर रोजी सोने ₹935 रुपयांनी स्वस्त झाले. यापूर्वी 23 ऑक्टोबरला याची किंमत ₹1,23,354 होती. दुसरीकडे, चांदीमध्येही ₹3,700 रुपयांची घसरण झाली असून ती सध्या ₹1,47,750 प्रति किलो दराने विकली जात आहे. तिचा सर्वाधिक दर ₹1,78,100 च्या आसपास होता, म्हणजेच उच्चांकावरून ती सुमारे ₹30,000 रुपयांनी खाली आली आहे.
IBJA चे दर हे 3% GST, मेकिंग चार्जेस किंवा ज्वेलर्सचा मार्जिन धरून नसतात. त्यामुळे वेगवेगळ्या शहरांमध्ये दामांमध्ये फरक दिसतो. हेच दर रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) सोवरेन गोल्ड बाँडच्या किंमती ठरवण्यासाठी वापरते, तसेच अनेक बँका गोल्ड लोनचे दर निश्चित करताना याचाच आधार घेतात.
प्रमुख ज्वेलर्सकडील 22 कॅरेट सोन्याचे सध्याचे दर असे आहेत – तनिष्क ₹1,15,400, कल्याण ₹1,14,000, मालाबार ₹1,14,000, कार्टलेन ₹1,16,590, आणि भीमा ज्वेलर्स ₹1,13,180 प्रति 10 ग्रॅम.
सोने-चांदीच्या किंमती घसरण्याची मुख्य कारणे तीन आहेत. पहिलं म्हणजे फेस्टिव्हल सीझन संपला आहे, त्यामुळे खरेदीत घट झाली आहे. दिवाळीनंतर लोकांचा कल इतर खर्चांकडे वळल्याने मागणी कमी झाली. दुसरं म्हणजे ग्लोबल टेन्शनमध्ये घट — जागतिक अस्थिरता कमी झाल्याने ‘सेफ हेवन’ असलेल्या सोन्या-चांदीची मागणी कमी झाली. तिसरं कारण म्हणजे प्रॉफिट बुकिंग आणि ओव्हरबॉट मार्केट सिग्नल्स, जिथे गुंतवणूकदारांनी नफा वसूल करत विक्री सुरू केली.
या वर्षी तरीही सोन्याच्या किंमतीत ₹46,257 रुपयांची आणि चांदीत ₹61,733 रुपयांची वाढ झाली आहे. 31 डिसेंबर 2024 रोजी 24 कॅरेट सोन्याचा दर ₹76,162 होता, जो आता ₹1,22,419 झाला आहे. चांदीचा दरही ₹86,017 वरून ₹1,47,750 पर्यंत वाढला आहे.
सोने खरेदी करताना ग्राहकांनी दोन गोष्टींची विशेष काळजी घ्यावी — एक म्हणजे BIS हॉलमार्क असलेले प्रमाणित सोनेच खरेदी करावे, आणि दुसरे म्हणजे सोने खरेदी करताना त्याचा दर आणि वजन विविध स्रोतांमधून तपासून घ्यावे.
शहरानुसार सोन्याचे दर वेगळे असण्यामागे चार कारणे आहेत — वाहतूक खर्च, खरेदीची प्रमाणात फरक, स्थानिक ज्वेलर्स असोसिएशनचे दर ठरवण्याचे धोरण, आणि ज्वेलर्सचा खरेदी दर. ज्यांनी स्टॉक स्वस्तात घेतला आहे, ते कमी दरात विक्री करू शकतात.
दरम्यान, चांदीबाबतही मोठ्या घसरणीचा अंदाज व्यक्त केला जात आहे. तज्ज्ञांच्या मते, 1980 मधील “सिल्व्हर थर्सडे”सारखा क्रॅश पुन्हा पाहायला मिळू शकतो. त्या काळी अमेरिकेतील हंट ब्रदर्सने बाजारात मोठा हस्तक्षेप करून चांदीचा दर 2 डॉलरवरून थेट 48 डॉलर प्रति औंसपर्यंत नेला होता, परंतु काही दिवसांतच बाजार कोसळला. सध्याच्या घडीला चांदीच्या दरात 10 महिन्यांत दुपटीपेक्षा जास्त वाढ झाली होती, पण केवळ एका आठवड्यात ती ₹1.78 लाखावरून ₹1.52 लाखावर आली आहे. त्यामुळे गुंतवणूकदारांनी आता चांदीतील अस्थिरतेकडे लक्ष ठेवणे अत्यावश्यक ठरते.